“De huidige geboortezorg houdt geen rekening met de vrouw! Mannen domineren de geboortezorg! Je moet als vrouw vechten voor je rechten”
Dit zijn veelgehoorde uitspraken in de geboortebewegingen. Je moet als vrouw een gevecht leveren om gezien en gehoord te worden. Is dat ook echt zo? Of kan het ook anders?

Ontwikkeling van de geboortezorg
Generaties geleden werd je als barende vrouw gesteund door (vrouwelijke) familieleden en vriendinnen. De plaatselijke vroedvrouw werd erbij geroepen. Je kreeg continue steun. Maar bij (ernstige) complicaties kon de vroedvrouw niet veel uitrichten. Er was niet veel medische kennis en al helemaal geen steriele instrumenten.

Toen kwam de medische wetenschap op. Steeds meer werd bekend over bevallingen. In de eerste eeuwen waren alleen mannen arts, pas iets meer dan 100 jaar geleden kwamen de eerste vrouwen. In de afgelopen ca 150 heeft medische wetenschap echt een vlucht genomen. Medicijnen, kennis over bacteriën en het belang van steriel werken, wereldwijd delen van kennis: het werd steeds meer (lichamelijk) veilig om te bevallen. Er is inmiddels zoveel medische kennis, dat het sterftecijfer van moeder en baby in Nederland nog nooit zo laag is geweest.

Met het steeds medischer worden van de geboortezorg en de individualisering van de maatschappij, werd het emotioneel gesteund worden tijdens je bevalling een steeds minder voorkomend fenomeen. Halverwege tot eind 20^ste eeuw was het normaal dat je luisterde naar vroedvrouw of gynaecoloog en ‘gewoon’ ging bevallen.

Bevallen is zo veel meer
Maar de behoefte aan emotionele steun bleef. Vaak niet heel bewust, maar het aantal negatieve bevalervaringen was groot. ‘Ik werd niet gezien, ik moest doen wat ze zeggen’. Er is gelukkig een omslag aan het komen over het idee dat je het alleen moet doen. Op alle vlakken in het leven komt weer het gevoel dat je steun mag vragen. Ook in de geboortezorg begint dit te komen. Er is veel aandacht geweest voor het gezond ter wereld brengen van je kindje, maar de emotionele impact van een bevalling is over het hoofd gezien. En niet alleen door geboortewerkers, het maatschappelijk beeld was ‘als je kindje maar gezond is’.

Eigen wensen
Vrouwen die 20 jaar geleden bij hun verloskundige of gynaecoloog aangaven dat ze het anders wilden dan de norm was, werden raar aangekeken. De kennis over de emotionele impact van een bevalling is sindsdien toegenomen. En ook is er steeds meer kennis over het belang van continue steun tijdens de bevalling. Ook hebben steeds meer vrouwen een bepaald idee over hoe ze zouden willen bevallen. Als deze wens anders is dan wat geboortewerkers gewend zijn, moet je dit als vrouw aangeven. Meer steun, bepaalde handelingen niet of juist wel, in een andere setting bevalling: als het anders is dan de richtlijn, zul je dit zelf moeten aangeven. Niet elke geboortewerker zal in eerste instantie open staan voor andere ideeën. Hoe zorg je dat je gehoord wordt?

Vechten?
Moet je als vrouw vechten tegen de huidige geboortezorg om je te krijgen wat je wilt? Moet je met een gestrekt been erin gaan?
Ik ben van mening dat dit niet nodig is. Je hoeft geen gevecht te leveren. Dit betekent niet dat je overal in meegaat. Je mag je eigen ideeën hebben, je mag aangeven wat je wilt, waar je behoefte aan hebt. En geef ook aan waarom je iets wilt. Als verloskundigen en artsen weten waarom je iets wilt, wat je angsten en wensen zijn, is het voor hen veel makkelijker om mee te denken. Het blijft een menselijke interactie. Als jij met gestrekt been erin gaat en een lijst met eisen neerlegt, is de kans groot dat dit weerstand oproept. Dit kan voor jou een bevestiging zijn: zie je wel dat ze niet bereid zijn? Aan de andere kant: hoe zou het gaan als je het gesprek aangaat over wat jij nodig hebt?

Het gevoel dat je moet vechten, zorgt ervoor dat een angst in stand blijft. Dat je alert moet zijn of jouw wensen en belangen wel behartigd worden, ook tijdens je bevalling. Alertheid is niet de meest ideale bevalomstandigheid. Dit is ontspanning en een gevoel van veiligheid.

Er is zoveel mogelijk
Het is heel belangrijk dat jij je bewust bent van jouw rechten en jouw opties. Als jij je niet prettig voelt bij de aanpak van een bepaald ziekenhuis of verloskundigenpraktijk, heb je altijd de vrijheid om naar een ander ziekenhuis of praktijk te gaan. Ga het gesprek aan over wat jij nodig hebt en bespreek wat de mogelijkheden zijn. Vraag naar de protocollen en wanneer hierin kan worden afgeweken. Blijf niet vasthouden aan 1 scenario maar bekijk hier ook jouw opties.

Je moet je bewust zijn van wat voor jou belangrijk is, wat jouw opties zijn, wat jij nodig hebt. Bespreek dit. Als een geboortewerker niet tegemoet wil of kan komen aan jouw wensen, vraag dan naar het waarom. Zijn jouw wensen te risicovol of willen ze het niet omdat ‘ze het nu eenmaal niet zo gewend zijn’? Als jij je niet gezien voelt, ga dan naar een ander ziekenhuis of verloskundigenpraktijk. En bedenk ook dat het kan zijn dat niet aan al jouw wensen kan worden voldaan. Maar als jij gezien en gehoord wordt, kun je met een veel meer ontspannen gevoel de bevalling in.

Je hoeft het niet alleen te doen
Het samenstellen van jouw eigen bevalteam, die jou ziet, hoort, voor je zorgt en in de gaten houdt hoe het met jou gaat, is enorm belangrijk. Als jij zeker weet dat de mensen om jou heen goed voor je zorgen, jouw wensen en belangen behartigen, hoef jij je alleen nog maar te focussen op je bevalling. Een doula biedt continue liefdevolle en professionele steun, zorgt voor jou en je partner. Ze checkt waar jij behoefte aan hebt, of je alles begrijpt. Zij helpt om een veilige sfeer neer te zetten tijdens je bevalling, waar je ook bevalt. Een veilig gevoel is niet gebonden aan één plek.

Gouden combinatie
We mogen in onze handen knijpen dat het peil van onze medische geboortezorg zo hoog is. Zij kunnen helpen je kindje gezond ter wereld te brengen. Als er complicaties zijn en handelen nodig is, hebben zij de kennis en ervaring! Dat neemt niet weg dat emotionele steun ook enorm belangrijk is. Door te streven naar een goede samenwerking van beide, kun je veilig je bevalling ingaan: én goede medische geboortezorg én goede emotionele begeleiding. Hoe mooi is dat?

Bewust zijn van jouw wensen en angsten en hierin iets te willen, betekent niet dat je een gevecht hoeft aan te gaan. Het betekent dat je moet opkomen voor jezelf. Dat mag. Je mag aangeven wat jij nodig hebt. Dat is zorgen voor jezelf!

Wil je meer weten over hoe jij je wensen duidelijk kunt maken of wat ik als doula hierin voor jou kan betekenen?