“Lichtjes bij je bevalling? Wat een onzin, ik kom toch gewoon om te bevallen?”. Dit hoor ik vaak als ik vertel over het belang van sfeer tijdens de bevalling. Mensen denken dat er door de lichtjes een romantische filmset ontstaat, waardoor de bevalling maakbaar wordt. Maar dat is niet waarom ik lichtjes ophang als een vrouw aan het bevallen is. Want een bevalling is niet maakbaar, die gaat zoals het gaat. Waarom doe ik het dan wel? Wat is de reden daarachter?
In tegenstelling tot wat nog vaak gedacht wordt, is sfeer heel belangrijk tijdens je bevalling. Essentieel voor je bevalling is dat jij je goed kan ontspannen. En om te kunnen ontspannen moet je je veilig voelen. Zoogdieren trekken zich terug om te bevallen op een donkere, beschutte plek. Hier voelen zij zich veilig en kunnen de hormonen die nodig zijn voor de bevalling, vrijelijk stromen. Als er gevaar dreigt, stopt de bevalling en kunnen ze vluchten.
Hormoondans
Dit geldt ook voor mensen, wij zijn immers ook zoogdieren. Bevallen is een dans van hormonen: verschillende hormonen worden aangemaakt en werken op elkaar in.
Om goede weeën te krijgen, is het hormoon oxytocine nodig. Dit hormoon kan goed zijn werk doen als ook het hormoon melatonine en endorfine door het lichaam stromen. Melatonine is het rusthormoon, wat ook nodig is als je gaat slapen, en wat ontstaat als het donkerder is. Endorfine is het lichaamseigen pijnstillingshormoon. Endorfine gaat stromen als de hersenen het signaal van een pijnsignaal, bijvoorbeeld bij weeën, maar ontstaat ook als je bijvoorbeeld lekker gemasseerd wordt. Dat kippenvelmoment: dat is endorfine.
Als een vrouw zich onprettig voelt, zich niet meer veilig, maakt het lichaam adrenaline aan. Adrenaline zorgt ervoor dat er minder krachtige weeën ontstaan of zelfs soms dat de weeën helemaal ophouden. Je zou nu kunnen vluchten. Als de weeën ophouden wordt vaak gesproken van stagnatie of failure to progress. Falen? Je lichaam doet precies waar het op ingesteld is door honderdduizenden jaren evolutie! Rationeel denken verandert dit evolutionaire proces niet. Er is helemaal geen sprake van falen als je lichaam dit doet, je lichaam functioneert zoals het gebouwd is!
Ontspanning is key!
Het is belangrijk om voorkomen dat een vrouw zich angstig of onveilig voelt tijdens haar bevalling, zodat ze zich volledig kan focussen op de weeën, op de geboorte van haar kindje. Hoe kan dat voorkomen worden? Door een veilige sfeer te creëren! En hoe creëer je die veilige sfeer? Daar zijn verschillende zaken voor nodig: voorbereiding tijdens de zwangerschap en de sfeer tijdens de bevalling zelf.
Voorbereiding
Als een vrouw bang is voor de bevalling, voor de pijn of voor een herhaling van een eerdere nare bevalervaring, is het belangrijk om daar uitgebreid aandacht voor te hebben. Waarvoor ben je bang, wat heb je als naar ervaren? Wat zou je dit keer anders willen? Hoe zou je je nu willen voelen en wat is daarvoor nodig? Uitleg over hoe een bevalling verloopt, welke rol hormonen hebben, wat weeën zijn, waar de pijn voor is, is belangrijk om te begrijpen wat er gaat gebeuren. Ook uitleg over hoe je kunt om gaan met de pijn, ademhalingsoefeningen, uitleg over de verschillende soorten pijnstilling is belangrijk.
Daarnaast is kennis over hoe een verloskundige of gynaecoloog werken en denken belangrijk. Zij zijn belangrijk, want zij hebben de kennis en ervaring om te helpen een kindje gezond ter wereld te brengen. In mijn begeleiding besteed ik ook veel aandacht aan hoe een vrouw zich kan ontspannen en geef al oefeningen mee in de zwangerschap. Ook een uitgebreide massage in de laatste weken voor de bevalling, kan helpen om te (oefenen) met ontspannen.
Ik ondersteun een vrouw om (weer) vertrouwen te krijgen in zichzelf, in het medisch zorgpersoneel en vertrouwen dat er iemand bij haar is en blijft om voor haar te zorgen.
Sfeer tijdens de bevalling
Of je nu thuis of in het ziekenhuis bevalt, je kunt een sfeer creëren waar jij je veilig en prettig bij voelt. Door te zorgen dat je de mensen om je heen hebt waarvan je weet dat zij je goed kunnen begeleiden, die jou zien en die voor je zorgen. Om een rustige en ontspannen sfeer te creëren kun je verschillende dingen doen. Je eigen kussen meenemen, muziek opzetten waar je bij kunt ontspannen en – daar is ‘ie – het harde (tl)licht veranderen in gedimd licht. Door de gordijnen te sluiten, licht te dimmen en lampjes op te hangen. Door het gedimde ontstaat er een meer beschutte sfeer (zoals andere zoogdieren dat ook doen) en kan het hormoon melatonine aangemaakt worden, waardoor oxytocine (die zorgt voor de weeën) beter zijn werk kan doen. Een sfeer waar je makkelijker bij kunt ontspannen en ontspanning is essentieel om te bevallen.
Positief terugkijken op je bevalling
Sfeer is dus enorm belangrijk. Een bevalling blijft onvoorspelbaar, die gaat zoals hij gaat. Daar heb je geen invloed op. Maar je hebt wel invloed op veel andere factoren, zoals het creëren van sfeer. Als jij je veilig en ontspannen voelt, is de kans veel groter dat jij straks positief terugkijkt op je bevalling. Je zult niet meer precies weten wat er is gezegd. Je zult niet meer precies weten wat er is gedaan. Maar je zult nog precies weten hoe jij je hebt gevoeld.
Wil je meer weten over waarom de sfeer belangrijk is, hoe jij de sfeer kunt creëren die voor jou goed voelt of wat ik voor je kan betekenen als doula?
