Er is op dit moment veel te doen over het geboorteplan. Duidelijke voor- en tegenstanders spreken zich uit. Mensen die weinig nut zien in het maken van een geboorteplan zeggen: ‘je kan het toch niet plannen, een geboorteplan is onrealistisch, het maakt je een controlfreak’. Maar niets is minder waar! Als jij weet wat voor jou belangrijk is, hoe jij je veilig kan voelen in verschillende situaties, dan kun je juist de regie houden tijdens de bevalling!
Wat is een geboorteplan eigenlijk, wat is het doel en wat zet je erin?
Geboorteplan schrijven
Het valt op dat veel vrouwen die voor de eerste keer bevallen onbevangen erin stappen en geen geboorteplan hebben. Na de bevalling kijkt een aanzienlijk deel niet positief terug op hun bevalling en maakt bij de volgende bevalling juist wel een geboorteplan, met het idee ‘dit overkomt me niet nog een keer’. Een bevalling is een ingrijpende levensgebeurtenis. Er gebeurt veel, soms onverwachts. Het is intens. Veel vrouwen die negatief terugkijken op hun bevalling, hebben steun en begeleiding gemist. Handelingen die voor de verloskundige en gynaecoloog dagelijkse kost zijn, kunnen voor de barende heel ingrijpend zijn. Soms weten ouders ook niet precies waarom bepaalde handelingen zijn gebeurd. Vrouwen die zich overgeleverd hebben gevoeld aan de hulpverleners, besluiten vaak dat ze dit een volgende keer niet meer willen.
Geen script
Kan je een bevalling dan plannen? Nee, dat is niet het geval. Doel van een geboorteplan is dan ook niet om je bevalling te plannen, maar om duidelijk te maken wie jij bent. Wat jouw wensen zijn, waar jouw angsten liggen. Een geboorteplan moet aan de zorgverleners duidelijk maken welke zorg jij nodig hebt. Is rust voor jou belangrijk, wil je graag veel ondersteuning, ben je bang voor interventies: zet het erin. De zorgverleners willen graag goede zorg leveren. Alleen weten ze vaak niet welke zorg jij nodig hebt. Niet iedereen wil op dezelfde manier benaderd worden. Juist door aan te geven wat jij nodig hebt, kunnen zorgverleners daar beter op aansluiten.
Geen afvinklijst
Een geboorteplan is geen afvinklijst. In sommige plannen die je op internet kunt vinden, kun je op elk vlak aangeven wat je wel of niet wilt. De indruk kan worden gewekt dat een bevalling maakbaar is. Waar wil je bevallen, in welke houding, welke vorm van pijnstilling, zelfs wanneer je wilt worden ingeleid. Bedenk dat, als je hier antwoord op geeft, dit wensen zijn en dat dit niet dé manier is waarop je zult bevallen. Het is goed om je te laten informeren over welke mogelijkheden er zijn, zoals welke bevalhoudingen, welke vormen van pijnstilling. Maar zorg ook dat je weet welke ziekenhuizen in je omgeving zijn, welke scenario’s zijn mogelijk. Dit voorkomt dat je onverwachts voor een situatie komt te staan, terwijl je al in je bevalling zit.
Verschillende scenario’s
Zet in je bevalplan zeker je wensen, bijvoorbeeld als je thuis in bad wil bevallen. Zet erin welke sfeer jij nodig hebt om te kunnen ontspannen. Maar maak ook een bevalplan voor scenario B en misschien zelfs scenario C. Wat als je toch naar het ziekenhuis gaat? Bijvoorbeeld omdat je pijnstilling wilt, de baby in het vruchtwater heeft gepoept, de ontsluiting niet vordert. Wat wil je dan, wat heb je dan nodig? Juist omdat je een bevalling niet kunt plannen, is het belangrijk om na te denken over de verschillende scenario’s. Dit kun je wel voorbereiden.
Onrealistisch? Zeker niet
Zorgverleners zien soms onrealistische geboorteplannen voorbijkomen, maar dat wil niet zeggen dat elk geboorteplan onrealistisch is. Door je goed voor te bereiden, na te gaan wat jij aan zorg nodig hebt, welke wensen en angsten er liggen, je voor te bereiden op verschillende scenario’s zorg je er juist voor dat jouw geboorteplan realistisch is. Voorbereiden op 1 (droom)scenario vergroot de kans dat het niet gaat zoals je had gewild. Voorbereiden op verschillende mogelijkheden en daarin nagaan wat jij nodig hebt, vergroot de kans dat je positief terugkijkt.
Geboorteplan/geboortekaart/bevalkaart
Geboorteplan is misschien niet het goede woord. Gynaecologe Claire Stramrood, gepromoveerd op factoren die van invloed zijn op een traumatische bevalling, spreekt liever van een bevalkaart: het in kaart brengen van wensen en angsten om zo goed mogelijk aan te kunnen sluiten bij wat een vrouw nodig heeft. (voor meer informatie, zie de site van Claire Stramrood: Bevalbeter.nl) Wat zij in de door haar ontwikkelde bevalkaart mooi doet, is de partner aan bod laten komen: hoe gaat hij/zij met stress om, hoe kunnen de zorgverleners dit zien. Ook je partner is belangrijk! Hoe je het ook noemt, het gaat erom wat je erin zet en hoe je dit doet.
Wat kan ik als doula voor je betekenen?
Als doula kijk ik met jou waar je vragen liggen, wat je wensen zijn, maar ook waar je angsten liggen. Ik kijk met jou wat jij nodig hebt om je veilig te voelen. Hoe wil je dat mensen je aanspreken, hoeveel uitleg wil je, welke sfeer is voor jou belangrijk? We kijken samen naar wat je in een geboorteplan zet en hoe je het erin zet.
Naast voorbereiden tijdens de zwangerschap, kan ik ook bij je bevalling aanwezig zijn. Ik kom wanneer de bevalling begonnen is en ga pas weg als je gesetteld bent met je baby. Tijdens de bevalling geef ik je al mijn aandacht en geef ik liefdevolle en professionele ondersteuning voor jou en je partner! Samen met je partner probeer ik zoveel mogelijk de omgeving en sfeer te creëren, die jij nodig hebt om je volledig te kunnen focussen op je bevalling. Dit betekent niet dat het altijd volledig zal gaan, zoals je wilt. Maar als er onverwachts dingen gebeuren of er zijn interventies nodig, zal ik blijven kijken naar hoe dit voor jou is en wat jij hierin nodig hebt. Soms moeten zorgverleners snel handelen voor de gezondheid van jou en je kindje. Ik blijf dan waar mogelijk bij je en help je met ademhaling en ontspannen en check of je begrijpt waarom ze moeten doen wat ze doen. Ik blijf naar jou kijken, terwijl de zorgverleners zich focussen op een gezonde geboorte van je kindje. Een bevalling is niet alleen medisch begeleiden, het is niet alleen mentaal begeleiden, het is de combinatie van beide!
Wil je meer weten over het schrijven van een geboorteplan of wat ik voor jou kan betekenen als doula?
