In Nederland krijgt 22% van alle vrouwen ooit in haar leven te maken met seksueel geweld. Dit kan gaan om intimidatie, aanranding of verkrachting. Wat kan het voor je betekenen als je moet bevallen als je een nare seksuele ervaring hebt? Ik zal vertellen wat seksueel misbruik mogelijk voor gevolgen voor je heeft en welke zorg je jezelf kan geven voor, tijdens en na je bevalling.

Impact
Het ervaren van seksueel geweld kan een grote impact op je hebben. Vaak is de dader iemand die je (goed) kent. Dit kan allerlei verwarrende gevoelens geven: schaamte, schuldgevoel, woede, je gekwetst voelen. Het is niet makkelijk om deze gevoelens een plek te geven.
Ook is er sprake van geweld, vernedering en machtsmisbruik. Als slachtoffer kan je emotioneel kwetsbaar of afhankelijk zijn van de dader. Jij bent nooit de schuldige in het misbruik! Het is nooit jouw schuld. Wat de ander jou heeft aangedaan, had absoluut niet gemogen. (voor meer informatie: mindkorrelatie)

Gevolgen
De gevolgen van seksueel misbruik kunnen vaak lang voortduren en ingrijpend zijn. Angst, depressie, eetstoornissen, maar ook seksuele problemen of bekkenproblematiek kunnen de gevolgen zijn. Sommige vrouwen hebben nog nooit met iemand gesproken over hun ervaringen. Soms kan het lijken alsof je geen last meer hebt van je ervaringen, maar er zijn situaties waarin eerdere gevoelens weer naar boven kunnen komen. Zoals bij een bevalling. Hoe kan je er dan mee om gaan?

Bevallen in regie
Bevallen is een intense, krachtige, maar ook kwetsbare gebeurtenis. Bij bevallen gaat het om ontspannen, de controle loslaten. Deze twee zaken kunnen lastig zijn, zeker als je seksueel geweld hebt meegemaakt. Tijdens het seksuele geweld, was je afhankelijk, had je geen controle, was je enorm kwetsbaar. Bij een bevalling ervaar je pijn, moet je loslaten en je letterlijk openstellen. Over een bevalling heb je geen controle. Maar je kunt wel de regie hebben. Je kunt ervoor zorgen dat je nu wel de zorg krijgt die je nodig hebt.
Als je een nare ervaring hebt, kan het gevoel van de regie hebben het verschil maken. Hoe kan je de regie pakken? Hoe kan jij de zorg krijgen die je nu nodig hebt?

Zorg vooraf aan de bevalling
Hoewel je geen controle hebt over de bevalling, betekent dit niet dat je het over je heen hoeft laten komen. Zeker niet als je een nare ervaring hebt. Het kan zijn dat je hulp hebt gehad bij het verwerken van je ervaring. Maar het kan ook zijn dat (nog) niemand het weet. Bedenk dat je niet precies hoeft te vertellen wat er met je is gebeurd, maar ga wel na welke zorg jij fijn zou vinden tijdens de bevalling. Belangrijk is dat jij het gevoel hebt dat er voor je gezorgd wordt, dat jou niet zomaar iets meer overkomt. Tijdens de bevalling ben je vaak niet in staat om precies aan te geven wat je nodig hebt, omdat je in je weeën zit, in de roes van de hormonen. Daarom is het belangrijk dat de anderen die bij je bevalling zijn, ook weten wat je nodig hebt.

Bevalteam
Het is voor jouw bevalteam en de zorgverlener fijn om te weten wat jij nodig hebt. Hoe is aanraking voor jou? Hoe kan de ander aan jou zien als je getriggerd wordt? Welke zorg heb je dan nodig? Het kan zijn dat je vooraf nog niet weet welke zorg je op dat moment wilt, maar rustmomenten inbouwen, terugkomen op een handeling die is gedaan, kan al fijn zijn. Hoe vond je het om getoucheerd te worden? Jij bent degene naar wie we moeten luisteren!

Een bevalteam samenstellen in wie jij vertrouwen hebt, is essentieel. Ooit heeft jouw vertrouwen in de ander een enorme deuk opgelopen. Wie vertrouw jij nu? Wie kan jou helpen? Door hier over na te denken, je eigen team samen te stellen en na te denken wat jouw grenzen zijn, pak je de regie.

Als je merkt dat het vooruitzicht aan je bevalling angsten of zorgen oproept, kan je hier ook iets mee doen. Hoewel het ontzettend lastig kan zijn om aan te geven hoe jij je voelt, is het wel belangrijk om aan te geven dat je angstig bent of je zorgen maakt. Als doula hoef ik niet precies te weten wat er gebeurt is, maar ik wil wel graag weten hoe ik jou kan helpen. Samen kunnen we dat onderzoeken. Ook zijn er kundige behandelaren die, als je daar behoefte aan hebt, je kunnen helpen bij het verwerken van de nare gebeurtenis, bijvoorbeeld therapie of EMDR. Maar dit hoef je niet te doen als je dit niet wilt, er geen behoefte aan hebt, of er niet klaar voor bent. Aangeven welke zorg je nodig hebt, is wel belangrijk.

Tijdens de bevalling
Tijdens de bevalling kunnen voor jou invasieve handelingen plaatsvinden, zoals toucheren, voelen hoeveel ontsluiting je hebt. Het kan zijn dat je dat een heel onprettig vooruitzicht vindt. Toucheren wordt door de meeste vrouwen niet als heel prettig ervaren, maar als je seksueel geweld hebt mee gemaakt, kan dit nog onprettiger zijn. Iemand komt letterlijk jouw lichaam binnen. Het kan zijn dat je helemaal niet getoucheerd wilt worden. Dat is jouw goed recht! Jij hebt altijd het laatste woord hierover. Aan de andere kant kan het prettig zijn als de zorgverlener wel kan toucheren, om te weten hoe de bevalling vordert of als je bijvoorbeeld pijnstilling wilt. Dan wil de zorgverlener vaak weten hoeveel ontsluiting je hebt, want de verschillende soorten pijnstilling hebben een verschillende duur hoe lang ze werken. Hoe kun je toch de regie houden als je getoucheerd wordt?

Wacht-stop
Er zijn verschillende manieren waarop jij toucheren als minder onprettig kan ervaren en de zorgverlener zal hier ook aan mee willen werken, als ze weten dat je het onprettig vindt. Niet plat op je rug, maar in halve zit kan als verschil maken. Zo hoef je het minder over heen te laten komen. Minder vaak getoucheerd worden is een optie. Maar ook het afspreken van bepaalde woorden, zoals ‘wacht’ of ‘stop’, zodat jij kan aangeven tot hoever iemand mag gaan, kan helpen. Iemands hand vasthouden en er een kneepje ingeven als je wilt wachten/stoppen en de ander dit vervolgens zegt, is ook een optie.

Dit zijn slechts enkele voorbeelden, maar hopelijk is duidelijk dat je deze handeling niet lijdzaam hoeft te ondergaan. Jij kan hier regie in pakken en een ander kan je hierbij ondersteunen.

Ook andere handelingen kunnen onprettige gevoelens bij je oproepen. Ook pijn en onzekerheid kunnen dit oproepen, gevoelens die tijdens je bevalling kunnen plaatsvinden. Als je merkt dat onprettige gevoelens worden opgeroepen, wat zou je dan prettig vinden? Hoe wil jij dat jouw bevalteam met jou omgaat en je beschermt? Waar je je ooit onbeschermd en kwetsbaar hebt gevoeld, en je nu weer in een kwetsbare situatie bent, is jouw bevalteam er om nu wel voor je te zorgen.

Het gaat om jou!
Het is belangrijk om te weten dat jij mag aangeven waar jij behoefte aan hebt. Je kunt aangeven dat je geen mannelijke verloskundige of arts wilt. Waar mogelijk proberen zorgverleners hier rekening mee te houden. Als er een man en vrouw dienst hebben, zal de vrouw jou begeleiden. Als alleen een mannelijke gynaecoloog dienst heeft en zijn kennis en kunde zijn nodig bij de bevalling, wat heb je dan nodig om hier mee om te gaan? Bescherming, zorg voor jou, regie: dat zijn zulke belangrijke zaken die nodig zijn.

Na de bevalling
Ondanks goede voorbereiding en goede intenties van de ander, kan het gebeuren dat er dingen zijn gebeurd tijdens je bevalling die je niet prettig vond en die een impact op je hebben. Het kan zijn dat je dit achteraf pas beseft of tijdens de bevalling maar het toen niet kon aangeven. Ondanks dat de bevalling voorbij is, hoef je hier niet in je eentje mee te zitten. Bespreek hoe jij je het gevoeld, wat iets met jou heeft gedaan en hoe je er nu over denkt. Een bevalling is heel intens en soms maak je delen niet helemaal bewust mee door de hormoonroes. Het erover hebben en het nabespreken van je bevalling, kunnen ervoor zorgen dat je een beter beeld krijgt van wat er is gebeurd.

Na je bevalling gebeurt er lichamelijk nog steeds heel veel met je. Je moet herstellen van je bevalling, soms heb je hechtingen, de kraamzorg wil kijken hoe je herstel gaat, je krijgt stuwing en weer vindt er een enorme hormoondans plaats. Prachtig hoe je lichaam dit doet, maar het is ook veel om te verwerken. Dat in combinatie met slaapgebrek kan heftig zijn.

Ook na je bevalling hoef je het niet alleen te doen. Het kan fijn zijn als je vooraf hebt onderzocht welke hulp en steun er mogelijk is na je bevalling. Ook op dit gebied kun je de regie pakken.

Je bent niet alleen
Lieve vrouw, mocht je een nare seksuele ervaring hebben gehad: ik vind het vreselijk voor je dat je dit is overkomen. Het had niet gemogen. Ondanks dat een bevalling onvoorspelbaar is, kun je er nu wel voor zorgen dat jij de regie hebt, dat er voor je gezorgd wordt, dat je beschermd wordt. Waar je je ooit zo alleen hebt gevoeld, hoeft dat nu niet! Je hoeft niet alles te vertellen als je dit niet wilt. Ook hierin bepaal jij waar voor jou de grens ligt. Maar onderzoek wel wat jij nodig hebt. En dit hoef je niet alleen te doen. Je kunt de bevalling als positief gaan ervaren, als jij het gevoel van veiligheid en zorg gaat ervaren. En met de juiste mensen om je heen, die voor jou zorgen, kun je dit zo gaan ervaren.

Wil je weten welke mogelijkheden jij hebt, wil je doorpraten of weten wat ik voor jou kan betekenen als doula?