Veel vrouwen ervaren een zekere vorm van spanning voor hun bevalling. En dat is prima en logisch: bevallen is ook spannend! Als spannend vinden verandert in een angst, is het belangrijk om hier iets mee te doen. Waar komt de angst vandaan? En wat kun je er mee doen?

Spannend of angst?
Het is heel normaal om een zekere spanning te voelen als je aan je bevalling denkt. Hoe zal je bevalling gaan? Wanneer zal het beginnen? Hoe zal de pijn zijn? Het maakt niet uit of het je eerste of volgende bevalling is, elke bevalling is weer anders en dus ook weer spannend. Bevallen is ook iets wat je niet elke dag doet, dit doe je maar een enkele keer in je leven.

Wat is je ervaring?
Vroeger, toen de mensen nog bij of dichter op elkaar woonden, had je als vrouw meer ervaring met het zien (of horen) van een bevalling: je moeder, je zus, de buurvrouw. Bevallen was veel meer onderdeel van het dagelijkse leven. Nu woon je (meestal) niet meer samen met andere familieleden en is een bevalling vaak een grote onbekende. Je kunt erover lezen, er zijn programma’s over bevallen, maar het blijft iets ver-van-je-bed. Gek genoeg wordt er ook niet veel gesproken over hoe vrouwen een bevalling ervaren. Je oma, je moeder: wat hebben zij je verteld? En wat krijg je nu eigenlijk echt als informatie mee over die enorme gebeurtenis die gaat gebeuren?

In de media lees je vaak of de horrorbevallingen of de prachtige interventieloze bevallingen. En deze bevallingen komen ook voor. Maar de meeste bevalling lopen anders dan de horrorbevalling of de bevalling waarin alles soepel loopt.

Horrorverhalen: helpend of juist niet?
Het horen of lezen van horrorverhalen kunnen bij jou angst oproepen. De totaalruptuur, de artsen die niet luisterden, het ‘zomaar’ moeten ondergaan van interventies. Dat zijn geen prettige vooruitzichten. Maar belangrijk is om te beseffen dat de ervaring van een ander niet jouw ervaring is. Het vertellen van je eigen nare ervaring kan voor jezelf erg helpend zijn, maar (zeker) voor een zwangere vrouw is dit niet helpend. Omdat dit angst kan oproepen. Angst waar je niet veel mee kan, want het is niet je eigen angst. Verhalen over nare ervaringen zijn vaak ook niet compleet. Want vaak weten vrouwen niet meer precies wat er is gezegd of gedaan, alleen hun eigen gevoel weten ze nog heel goed.

Als je bang bent voor je bevalling, is het goed om te onderzoeken waar deze angst vandaan komt. Is het door iets wat jezelf hebt meegemaakt, of komt het door verhalen van anderen? Komt de angst door iets anders waar je eigenlijk bang voor bent?

Mijn eigen ervaring
Ik was erg angstig voor mijn eerste bevalling. Mijn angst was dat ik niet zou kunnen persen, dat ik niet zou kunnen bevallen. Voordat ik ging bevallen, heb ik deze angst niet besproken of verder onderzocht. Gevolg was dat ik met grote angst de bevalling inging, niet had gezorgd voor ondersteuning die ik eigenlijk wilde en deze spanning heeft mijn bevalling gekleurd. Uitspraken van de verpleegkundige en arts vielen als een puzzelstukje in de angst die er al was, wat de angst en mijn negatieve ervaring vergrootten.

Bij mijn volgende bevalling heb ik de angst aangepakt, want ik had door dat daar het beginpunt was. Hoe een volgende bevalling ook zou lopen, als deze weer gedomineerd werd door mijn angsten, zou de kans op weer een negatieve ervaring groot zijn.

Aan de slag
Door aan de slag te gaan met mezelf, met mijn angsten, was ik uiteindelijk in staat om ervoor te zorgen dat ik een bevalteam om me heen had op wie ik kon vertrouwen. Waar ik de eerste keer de zorg miste die ik nodig had, had ik het dit keer wel. Verliep mijn bevalling vlekkeloos? Nee, er waren complicaties (tweelingbevalling). Maar omdat de angst weg was, mijn bevalteam wist waar mijn angst lag en waarom ik deze vorige bevalling niet prettig ervaarde, was de sfeer zo ontzettend anders. In plaats me alleen te voelen, voelde ik me aan alle kanten gesteund en durfde ik te vertrouwen. En dat vertrouwen maakte dat ik de complicaties en interventies niet als naar heb ervaren. Sterker nog, ik kijk zo ontzettend positief terug!

Sleutel!
En dat is de sleutel voor het positief ervaren van je bevalling. Iedereen is anders, dus hoe je tegen jouw bevalling aankijkt, is jouw unieke stuk. Dat betekent dat wat voor iemand anders goed of slecht heeft gewerkt, niet perse voor jou ook zo geldt.

Je mag uitspreken hoe jij tegen de bevalling aankijkt, waar jij je zorgen over maakt. Door het uit te spreken, kun je er iets mee doen. Je kunt ervoor zorgen dat jouw bevalomstandigheden zijn, zoals jij ze nodig hebt. Voor de één kan dat de aanwezigheid zijn van je moeder of doula, voor de ander kan het juist een heel klein team zijn. Wel of geen muziek, wel of geen lichtjes, je eigen kussen in het ziekenhuis: kleine dingen kunnen al maken dat jij de omgeving eigen maakt.

Kennis
Daarnaast is het belangrijk dat je een goed beeld hebt van hoe de verloskundige of het personeel in het ziekenhuis werkt. Wanneer komen ze, waar ligt hun voorkeur van monitoren van je baby? Wanneer kun je gewoon je eigen gang gaan, wanneer denken zij dat iets extra’s nodig is? Wat betekent monitoring van je baby? Wat zijn de voor- en nadelen en waar is er ruimte om zelf keuzes te maken? Wat houdt pijnstilling in? Wanneer kan dit? Ook hierin: wat zijn de voor- en nadelen? Maar ook: hoe lang duurt het voordat je pijnstilling hebt nadat je erom vraagt? (voor meer informatie over hoe artsen werken: luister mijn podcast met arts Rianne Reijenveld)

Je hoeft als aanstaande moeder niet (precies) te weten welke interventies er zijn of welke complicaties allemaal kunnen voorkomen. Dit weten de verloskundigen en artsen. Maar het is wel belangrijk dat jij wordt meegenomen in beslissingen en ook dat je weet waarom ze iets willen doen. Door te weten hoe de ander werkt en denkt, wat de protocollen zijn, kun je je hierop voorbereiden. Door goed en volledig geïnformeerd te zijn, kun je een afweging maken die voor jou goed voelt. Dat iemand anders iets anders zou besluiten, doet er niet toe. Als jij een weloverwogen beslissing hebt gemaakt, op basis van volledige informatie, is het een beslissing die bij jou past. Het is jouw bevalling en jullie kindje.

Wat kan je doen met angst?
Het omgaan met (beval)angst is dus tweeledig. Aan de ene kant is het belangrijk dat jij onderzoekt wat je angst precies is en hier iets mee te doen. Als jij namelijk niets met die angst doet en niet aangeeft wat jij nodig hebt van de ander, kan de ander veel minder goed voor jou zorgen. Door aan te geven waarom je iets nodig hebt of iets wilt, kan de ander hierop inspelen.

Aan de andere kant is het belangrijk dat je weet hoe de ander werkt en kun je voorbereid zijn. Dit betekent niet dat je klakkeloos alles moet doen wat de ander zegt, hier kun je zelf een overweging in maken. Maar door te weten hoe en waarom de ander zo werkt (waarom ze bijvoorbeeld door willen sturen naar het ziekenhuis of wanneer ze weeënopwekkers voorstellen), kun je veel beter een afweging maken. Dan overvallen hun voorstellen je niet.

Altijd blijft dat het jouw lichaam, jouw bevalling, jouw kindje is en dat de medische zorgverlener moet overleggen als ze iets willen doen. Door vooraf je goed te laten informeren, begrijp je veel beter wat en waarom iets gebeurt.

Durf je angst aan te kijken
Angst kan groeien door iets wat je zelf hebt meegemaakt, door iets wat je hoort/leest of door het onbekende. Angst is geen prettig gevoel, maar het fijne is dat je er wel iets mee kan. Door het te onderzoeken waar het vandaan komt, door te onderzoeken wat jij nodig hebt, door je eigen team samen te stellen en door het te bespreken.

Angst mag er zijn. Het is een gevoel, net als blijdschap en verdriet. Maar angst kan beklemmend werken. En door er iets mee te doen, door het aan te kijken en aan te spreken, kan deze verminderen en heb je de ruimte voor iets anders. Angst is meestal geen goede raadgever, maar de reden onder die angst vertelt je veel meer. En daar kun je wat mee.

Van angst naar vrijheid
Bevallen is spannend. Maar het hoeft voor jou geen ‘onvermijdelijk moeten’ te zijn. Het kan een gebeurtenis worden die je met spanning tegemoet gaat, maar waar je zeker bent dat je mensen om je heen hebt die goed voor je zorgen. En hoe er voor jou gezorgd moet worden, is voor iedereen anders. Zorg dus dat jij die zorg krijgt die jij nodig hebt. Op die manier is de kans dat jij je bevalling positief ervaart zo veel groter.

Wil je meer weten over wat je kan doen als je angstig bent of wat ik voor jou kan betekenen als doula?